سازمان ملل متحد روز ۳ مه را بعنوان آزادی مطبوعات اعلام کرده است.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من،روز جهانی آزادی مطبوعات یک رویداد سالانه است که در ۳ مه، برگزار می‌شود. این روز سال ۱۹۹۳ توسط یونسکو نامگذاری شده‌است.آزادی رسانهآزادی رسانه و مطبوعات همانند یک ضمانت نامه از جانب دولت‌ها به رسانه‌های عمومی، در مقابل مواجهه با روند‌های محدود کنندهٔ ابراز نظر در جوامع، می‌باشد که حقوق قانونی رسانه‌ها و همچنین مراجع رفع اختلاف بین رسانه‌ها و شاکیان را مشخص می‌کند.این حقوق در بسیاری از کشور‌ها به صورت قانونی تعیین شده‌است تا از آزادی مطبوعات حمایت شود.در زمینه اطلاعات دولتی هم هر کدام از دولت‌ها خود تصمیم می‌گیرند چه اطلاعاتی عمومی یا حفاظت شده می‌باشند و نباید افشا شود.
آزادی مطبوعات از قانون تا واقعیت
انگلیس ناقض آزادی بیان و سانسور رسانه و مطبوعات در شاخص جهانی معرفی شد.
بر اساس گزارش indexoncensorshipانگلیس به دلیل سیاست‌های دلسرد کننده دولت، پلیس و ارعاب روزنامه‌نگاران در نظام حقوقی، در ردیف سوم شاخص جهانی آزادی بیان قرار گرفته است.کشور‌هایی از جمله، شیلی، جامائیکا و تقریباً هر کشور دیگر اروپای غربی، همگی در رتبه بندی سازمان حمایت از شاخص سانسور، بالاتر از انگلیس قرار گرفتند.بر اساس گزارش indexoncensorship، انگلیس در هر معیار کلیدی برای سال ۲۰۲۱ – که آزادی دانشگاهی، دیجیتالی و رسانه‌ای را پوشش می‌دهد – بر اساس مدل‌سازی داده‌های طیف وسیعی از منابع از جمله فهرست آزادی مطبوعات جهانی گزارشگران بدون مرز، و رصدخانه روزنامه‌نگاران کشته شده یونسکو، تنها به‌عنوان «تا حدی باز» فهرست شده است.
روث اندرسون، مدیر عامل ایندکس
روث اندرسون، مدیر عامل ایندکس، در این رابطه می‌گوید از این که انگلیس رتبه بسیار پایینی دارد، حتی در زمینه بحث در مورد نگرش دولت به حق اعتراض یا اعتصاب و تجدید نظر در حمایت از روزنامه نگاران هنگام انتشار حساب‌های افشاگران مربوط به موضوع امنیت ملی، شگفت زده شده است.اندرسون می‌افزاید: «این مورد و مسائل دیگر نشان‌دهنده یک گام به عقب برای کشوری است که مدت‌ها خود را سنگر آزادی بیان می‌دانست. این کشوری نیست که ما ادعا می‌کنیم مهد دموکراسی است.»از دیگر عواملی که رتبه انگلیس را کاهش داد، مورد جولیان آسانژ بود که استرداد او به ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ توسط دادگاه عالی تایید کرد و هنوز هم با آن مبارزه می‌شود.
تضعیف حقوق دسترسی آزاد به اطلاعاتطبق قانون آزادی اطلاعات (FOI)، تضعیف حقوق دسترسی آزاد به اطلاعات در اسکاتلند و رفتار با روزنامه نگاران در ایرلند شمالی، از قتل لایرا مک کی گرفته تا یورش پلیس به خانه‌های خبرنگاران نقض آشکار آزادی بیان شهروندان انگلیسی است.این رتبه بندی یک ماه پس از آن صورت می‌گیرد که پلیس هرتفوردشایر اعتراف کرد که به طور غیرقانونی یک عکاس را در حین پوشش اعتراضات آب و هوایی در M۲۵ بازداشت کرد به نحوی که حقوق قانونی وی و سه روزنامه نگار دستگیر شده در حین پوشش تظاهرات Just Stop Oil را نقض کرده است.انگلیس و ایالات متحده با کشور‌هایی از جمله مولداوی، رتبه بندی شدند.
دولت‌ها با بالاترین رتبه آزادی بیان در مقیاس کلی در سراسر اروپای غربی و استرالیا دسته بندی شده اند. انگلیس و ایالات متحده با کشور‌هایی از جمله مولداوی، پاناما، رومانی و آفریقای جنوبی به عنوان «تا حدی باز» رتبه بندی شدند.
ضعیف‌ترین کشور‌ها در آزادی مطبوعاتضعیف‌ترین کشور‌هایی که در رتبه بندی «بسته» قرار دارند عبارتند از: بحرین، بلاروس، میانمار، چین، کوبا، گینه استوایی، اریتره، اسواتینی، لائوس، نیکاراگوئه، کره شمالی، عربستان سعودی، سودان جنوبی، سوریه، ترکمنستان، امارات، و یمن.
ضعیف‌ترین کشورهای اروپایی در آزادی مطبوعات
ضعیف‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا نیز لهستان، بلغارستان و مجارستان بودند که در رتبه چهارم از نظر «بسیار بسته» قرار گرفتند.
وضعیت آزادی مطبوعات در غرب
مصداق بارز محدودیت خبرنگاری و نمونۀ نقض آزادی مطبوعات اعتراضات گسترده‌ای را در شهر‌های مختلف اروپا سبب شد دو روزنامه‌نگار آلمانی، به اتهام افشای اسناد محرمانۀ حکومتی دربارۀ فعالیت دستگاه امنیتی آلمان محکوم شدند.جنجال دادستانی آلمان علیه دو خبرنگار “مارکوس بکدال” (Markus Beckedahl) و “اندره مایستر” (Andre Meister) به بهانۀ خیانت به کشور است؛ دلیلی که به کرّات در پروندۀ خبرنگاران یا افشاگران آمریکایی-اروپایی، مانند “ادوارد اسنودن” افشاگر آژانس امنیت ملّی آمریکا شنیده شده است.
نمونه آزادی مطبوعات در آمریکا
تعداد زیادی از روزنامه‌های آمریکایی مانند “راکی” (The Rocky) و “مونتن نیوز” (Mountain News) طی سال‌های اخیر بسته شده و برخی انتشارات مطبوعاتیِ دیگر مانند “تریبون کو. “، “شیکاگو تریبون” و “لس‌آنجلس تایمز” اعلام ورشکستگی کرده‌اند.با توجه به این حقایق، نکتۀ قابل تأمل در مقالۀ سال ۲۰۱۱ “گزارشگران بدون مرز” افت شدید آزادی مطبوعات در ایالات متحده بود. ۲۰۱۱ درست همان سالی است که خبرنگاران، اعم از داخلی و خارجی، برای انعکاس رویداد‌های معترضانه در خیابان وال‌استریت آمریکا بسیار پر تب و تاب بودند.
رتبۀ آمریکا در آزادی مطبوعات رتبه ۴۷ رتبۀ آمریکا در جدول منتشرشده از سوی این سازمان، به دلیل حجم انبوه بازداشت خبرنگاران و عکاسان توسط پلیس، از رتبۀ ۲۰ در سال ۲۰۱۰ با ۲۷ پلّه سقوط به رتبۀ ۴۷ رسید.یک نویسنده آمریکایی و تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: چیزی به نام آزادی مطبوعات در آمریکا وجود ندارد.«مارک گلن»، گفت: خط قرمز آمریکا اسرائیل است چرا که سالانه میلیون‌ها دلار به آنها کمک می‌کند.گابریل سیر از روزنامه نگاران فعال مکزیکی هم می‌گوید چیزی که در سال‌های اخیر در ایالات متحده دیده‌ایم، زیر سوال بردن مطبوعات است. ما چیز‌هایی می‌شنویم از این قبیل «رسانه‌های جریان اصلی چنین می‌کنند و چنان می‌کنند» و ما شاهد بوده‌ایم که مقامات بلندپایه دولتی، از جمله دونالد ترامپ، در حمله به مطبوعات و تعقیب و تهدید روزنامه‌نگاران بسیار فعال بوده‌اند. این نوعی تحقیر مطبوعات به روشی جدید است. ادبیات برخی از این تهدید‌ها واقعاً یادآور نوع تهدید‌هایی است که علیه مطبوعات در کشورهای دیگر می‌شنوید.
نمونه آزادی بیان در فرانسهشبکه تلویزیونی فرانس ۲۴، اسفند سال گذشته چهار خبرنگار تحریریه عربی خود را به اتهام انتقاد از رژیم صهیونیستی در شبکه‌های اجتماعی، تعلیق و تحقیقات داخلی در این زمینه را آغاز کرد.تارنمای روزنامه لو فیگارو با انتشار خبر تعلیق این خبرنگاران، از بازجویی و تهیه اسکرین‌شات از پیام‌های این افراد در شبکه‌های اجتماعی خبر داد.نمونه آزادی مطبوعات در انگلیسنشریه تلگراف اخیرا در گزارشی با اذعان به طرفداران رو به رشد برنامه «فلسطین؛ محرمانه زدایی» در شبکه اجتماعی توئیتر، این برنامه و البته کلیت شبکه پرس تی وی را ابزار تبلیغاتی ایران دانسته و مدعی شده که ایران از این طریق، به نشر افکار و ایده‌های یهود ستیزانه و ضدحقوق بشری اقدام می‌کند و محدودیت‌هایی که علیه آن از سوی دولت انگلستان وضع شده را با استفاده از شبکه‌های اجتماعی دور می‌زند.در واقع جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای بریتانیایی، هر فرد و یا تشکیلاتی که با رژیم اشغالگر قدس به تقابل برخیزد و به انتقاد از رویه‌های غیرقانونی آن بپردازد، را بلافاصله با برخورد‌های قهری و حذفی هدف قرار می‌دهند و بلافاصله برچسب زده یهودی‌ستیز به آن می‌زنند.آزادی مطبوعات در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
در بند ۲ اصل سوم قانون اساسی ‘بالا بردن آگاهی‌های عمومی در همه زمینه‌ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه‌های گروهی ‘ در صدر وظایف دولت قرار گرفته است.در اصل ۲۴ قانون اساسی، آزادی مطبوعات تصریح شده است: ‘نشریات و مطبوعات در صورتی که مخل به قواعد اسلامی و نظام نباشند، آزادند ‘.بیشتر بخوانید:اروپا توییتر را تهدید به تحریم کردبراین اساس آزادی مطبوعات طبق قانون اساسی دارای حد و مرز است و فعالیت مطبوعاتی نباید با قواعد و مبانی اسلامی منافات داشته باشد و نیز مخل مبانی نظام جمهوری اسلامی نباشد.منابع: ویکی پدیا، ایرنا، دریا کنار،خبرگزاری فارس،سایت ستاد حقوق بشر ج.ا.ا، اسلام تایمز
