روستای لرد با طبیعت زیبا بهشتی گمشده در استان اردبیل است که مناطق دیدنی زیادی دارد و مردم آن به گویش (تاتی) صحبت می‌کنند که گونه‌ای از زبان باستانی ایران است.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من، روستای لرد در ۲۷ کیلومتری شهر کلور مرکز بخش شاهرود شهرستان خلخال واقع شده‌است. راه اصلی این روستا ازمسیر شاهرود به طول ۶۵ کیلومتر و راه فرعی از مسیر روستای بفراجرد به طول ۳۲ کیلومتر با شهر خلخال، مرکز شهرستان خلخال، فاصله دارد. این روستا از شمال به روستای میان رودان و از جنوب به روستای کرنق و از مشرق به کلور و روستای درو، از جنوب شرقی به روستای کرین و از مغرب به کوه سر به فلک کشیدهٔ آق داغ متصل است.
لِرد، بزرگترین روستای شهرستان خلخال است و در حال حاضر ۹۲۶ خانوار و نزدیک به ۴۰۰۰ نفر جمعیت ثابت دارد و با توجه به مهاجرت فصلی تعدادی از اهالی آن به شهر‌های گیلان که در فصول بهار و تابستان برای کاشت و داشت و برداشت محصولات کشاورزی به روستا برمی گردند و خانه و لوازم زندگیشان همچنان در روستا دایر و پابرجاست، جمعیتش به حدود ۵۰۰۰ هزار نفر می‌رسد.
در مورد پیشینه تاریخی این روستا اطلاعات کافی و دقیق وجود ندارد، امّا وجود قبرستانی به نام (گبره قبرسان) به معنی گورستان گبر‌ها، در فاصله دو کیلومتری این روستا بر قدمت چند هزار ساله آن دلالت دارد. همچنین وجود کوهی به نام (قلعه گردن) در قسمت شمالی روستا گویای وجود یک قلعه دفاعی در زمان‌های گذشته است، اما در حال حاضر هیچ اثری از وجود قلعه به چشم نمی‌خورد. سالمندان این روستا نقل می‌کنند که عده‌ای از اهالی لرد در زمان‌های نه چندان دور در دو محل خوش آب و هوا به نام (دینار و طالشه دره) که فعلاً جزو مراتع این روستا است، سکونت داشته اند و به تدریج به دلیل نبود امنیت به مکان فعلی روستا نقل مکان کرده اند. آثار آبادانی قابل توجهی از این دو آبادی باقی نمانده است و در اثر مرور زمان و عوامل طبیعی همه آثار آنها از بین رفته است. در تایید این مطلب می‌توان به اسناد ملکی ثبتی مربوط به اراضی نسقی این مناطق تحت عنوان (قریه دینار و قریه طالشه درق) از توابع لرد اشاره کرد. در بعضی از نقشه‌ها نیز این دو محل به عنوان (آبادی خالی از سکنه) نام برده شده است.
این روستا در وسط دو رودخانه قرار دارد با وجود آب فراوان و رویش انواع گوناگون درختچه و درخت و انواع گونه‌های گیاهی در اطراف آن از چشم اندازطبیعی جالبی بر خوردار است.
روستای لرد مناطق دیدنی زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به کوه آق داغ- سبیه خانی (چشمه سفید) کوخل انبر- و گوهلان … اشاره کرد.
از آثار تاریخی این روستا هم می‌توان به بقعه امامزاده محمد اشاره کرد. مردم آن به گویش (تاتی) صحبت می‌کنند که گونه‌ای از زبان باستانی ایران است.
بیشتر بدانید؛ آیا می دانید دره توبیرون کجاست؟
در گذشته یک حمام عمومی در این روستا وجود داشت که آتشدان آن با هیزم و بعد‌ها با نفت سیاه روشن می‌شد و آب را گرم می‌کرد و چهار دوش و یک خزانه عمومی و چند سکو برای نشستن و یک رخت کن داشت. این حمام به صورت یک روز در میان و به طور نوبتی (یک روز مردانه، یک روز زنانه) مورد استفاده قرار می‌گرفت. این حمام تا سال ۱۳۶۰ دایر بود.
چشمه‌های فراوانی در دامن آن می‌جوشند از جمله «چشمه دَره و قره بلاغ در نزدیکی روستای لرد» و «سیبیَه خانی در دامنه‌های کوه مرتفع و معروف آق داغ در نزدیکی روستای کرنق» که با آب فراوان و سرد و آبشار شیری رنگ خود، جلوه‌ای خاص از طبیعت چشم نواز خدادادی را در معرض نمایش عاشقان طبیعت قرار می دهند.
زالزالک قرمز، تمشک، زرشک، گل سرخ و نسترن (گلیک) از دیگر گونه‌های درختی هستند که کم و بیش به صورت خودرو در مزارع می‌رویند. محصولات جالیزی از جمله انواع سبزی‌ها، صیفی جات هم کمابیش در بستان سرا‌ها کشت می‌شود. ضمناً انواع گیاهان دارویی به صورت خودرو در علفزاران می‌روید که از مهمترین آنها می‌توان به کاسنی، کاسنی، ثعلب، شیرین بیان، کاکوتی، بابونه، گزنه، نعناع، پونه، زیره، پنیرک، ختمی، گلپر، بنفشه کوهی، ترشک، بید مشک، پیاز کوهی، سیر کوهی، ریواس و قارچ … اشاره کرد.
این روستا از چند محلّه قدیم و جدید تشکیل شده است که عبارتنداز : زینَه کوچَه ، کُردان کوچَه ، جیرین کوچَه ، مَچِته پَران ، تازه آواد ، خان باغ ، چَسون کوچَه ، حاجی آباد ، وَیا ، کشکانَه سر و اَ لوئَه باغ این روستا از چند محلّه ی قدیم و جدید تشکیل شده است که عبارتنداز : زینَه کوچَه ، کُردان کوچَه ، جیرین کوچَه ، مَچِته پَران ، تازه آواد ، خان باغ ، چَسون کوچَه ، حاجی آباد ، وَیا ، کشکانَه سر و اَ لوئَه باغ لب، شیرین بیان، کاکوتی، بابونه، گزنه، نعناع، پونه، زیره، پنیرک، ختمی، گلپر، بنفشه کوهی، ترشک، بید مشک، پیاز کوهی، سیر کوهی، ریواس و قارچ … اشاره کرد.
انواع گونه‌های جانوری در این منطقه وجود دارد. عده‌ای از مردم هنوز هم در حد محدود و معدود به پرورش حیوانات اهلی مثل گاو و گوسفند و بز و و مرغ و خروس و اردک و بوقلمون و غاز و زنبور عسل اقدام می‌کنند که از فروش فرآورده‌های آن از قبیل (شیر، ماست، کره، پنیر، دوغ، لور، شور، کشک، پوست، گوشت، پشم، تخم مرغ و عسل) بخشی از هزینه‌های زندگی خود را تأمین می‌کنند.
راه اصلی این روستا ازمسیر شاهرود به طول ۶۵ کیلومتر و راه فرعی از مسیر روستای بفراجرد به طول ۳۲ کیلومتر با شهر خلخال، مرکز شهرستان خلخال فاصله دارد.
منابع: دیدشهر/ سیری در ایران/ ویرگول
