در ایران، از روز ۱۵ تا ۲۲ اسفند ماه به عنوان “هفته منابع طبیعی” نامگذاری شده است که نخستین روز آن یعنی امروز ۱۵ اسفند “روز درختکاری” نامیده شد.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من، امروزه بیشتر کشورهای دنیا در تقویمشان روز درختکاری دارند و ان را محترم می شمارند و در این روز درخت ها و نهال های متفاوت می کارند. البته تاریخ این روز با توجه به آب و هوای هر کشور متفاوت است و بیشتر سعی می کنند تا در موقعی از سال این کار را انجام دهند که درخت قابلیت رشد کردن را داشته باشد. برای مثال می توان به کشور هایی مانند آلمان، مصر، پاکستان، مکزیک اشاره کرد که روز درختکاری به ترتیب در روزهای ۵ اردیبهشت، ۲۶ بهمن، ۲۷ مرداد و دومین پنجشنبه از ماه جولای است.
روز درختکاری در ایران
درختکاری در ایران دارای پشتوانه ای از علایق ملی و سنت تاریخی است، تاریخ نشان می دهد که ایرانیان باستان، جشن های خاصی داشتند و در این جشن ها به درختکاری پرداخته و به خاک و زراعت احترام می گذاشتند.
در کشور ما روز درختکاری در ۱۵ اسفند هر سال برگزار می شود و مردم با حضور در پارک ها، جنگل ها و اقصی نقاط شهر اقدام به کاشت نهال های جوان می کنند. ایرانی ها هر سال با کاشت درخت به استقبال سال نو رفته و در واقع با این کار نمادین در آستانه بهار زندگی را به زمین باز می گردانند. در این روز در مقابل بیشتر پارک ها و فضاهای سبز و دیگر نقاط شهر نهال هایی به صورت رایگان در اختیار مردم قرار می گیرد.
اهمیت درختکاری در اسلام
در ادیان و فرهنگ های مختلف جهان، درخت و درختکاری جایگاه خاصی دارد. دین مقدس اسلام نیز بشر را به کاشت درخت تشویق و ترغیب کرده است و بعضی از بزرگان دین به این امر اشتغال داشته اند. حضرت علی علیه السلام در مدینه باغ های خرمای فراوانی احیا و بیشتر آنها را در راه خدا وقف کردند.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در این باره می فرماید: «اگر شخصی درختی بکارد یا مزرعه ای را به زیر کشت ببرد و انسان ها، حیوانات یا پرندگان از آن بخورند، این کار صدقه ای از طرف آن شخص شمرده می شود». نیز در روایتی معتبر از یکی معصومین (ع) منقول است که: “حتی اگر دیدید قیامت بر پا شد و شما مشغول کاشتن درختی بودید، ازاین عمل نیک خود دست برندارید”. و این نشانگر تاکید و توصیه اولیای اسلام به حفظ و حراست از درختان و اهمیت درختکاری است.
مطالب یاد شده به روشنی، وظیفه تک تک ما را در حفظ و حراست از منابع طبیعی موجود، خصوصاً جنگل ها و مراتع و همچنین توسعه پایدار و گسترش این نعمت الهی، به عنوان یک وظیفه دینی و ملی، مشخص می کند.
فواید درختان در زندگی انسانها
امروزه با صنعتی شدن جوامع بشری درختان نقش مهم تری در زندگی بشر ایفا می کنند، از سویی مقدمات پیشرفت بیشتر صنعت و فناوری را موجب می شوند و منابع تامین کننده محصولاتی نظیر وسایل چوبی، مبلمان، لوازم التحریر (کاغذ، انواع مدادهای مختلف) الوار و هزاران محصول دیگر محسوب می شوند و از سوی دیگر به منزله ریه های یک شهر تلقی شده و نقش مهمی در تامین سلامت اعضای جامعه را ایفامی کنند. این مورد اخیر از مورد قبل مهم تر می نماید.
چرا که به دلیل فعالیت کارخانجات صنعتی و نیز زیاد شدن وسایل نقلیه عمومی و فعالیت روزانه آنها در سطح شهرهای بزرگ آلاینده ها و گازهای مهلک و خطرناکی نظیر دی اکسید کربن در هوای شهرها اضافه شده و سلامت افراد را تهدید می کند. و افزایش هر چه بیشتر این مواد آلاینده باعث کاهش میزان اکسیژن در هوا می شود و این وضع نامساعد گروههای آسیب پذیر نظیر بیماران ریوی و قلبی، سالخوردگان و کودکان را بیشتر تهدید می کند. در چنین شرایطی مساله درخت و درختکاری راه حلی مناسب برای مبارزه با آلودگیهای ذکرشده به شمار می آید. ایجاد جنگلهای مصنوعی و فضای سبز در اطراف شهرهای بزرگ به تاسیس کارخانجات تولید اکسیژن می ماند.
شرط و شروط درختکاری
دکتر حسین آخانی، گیاه‌شناس و استاد دانشگاه تهران درباره اصول درختکاری، می گوید: «درختکاری چندین شرط دارد، شروطی که طلایی و مهم هستند. مهمترین آن، حفظ تنوع زیستی است. نکته حائز اهمیت بعدی، دسترسی کافی به منابع آب و دیگری استفاده از گونه های بومی و متناسب با اکوسیستم است و اگر بتوان بدون کاشت درخت، اکوسیستمی را احیا کرد، کاشت درخت در آن اکوسیستم اشتباه است. اغلب کشورهای دنیا نیز از این شروط تبعیت می کنند. کشورهایی مانند آلمان و ژاپن، در دوره ای جنگل های بومی خود را احیا کردند. به عبارت بهتر، گونه های بومی را دوباره کاشتند. از زمان امضای کنوانسیون تنوع زیستی که ایران هم جزء امضا کنندگان این کنوانسیون است، دیگر مسئله کاشت درخت مطرح نیست، بلکه احیای اکوسیستم مطرح است. بنابراین باید کاری کنیم که به طور طبیعی جنگل های بومی احیا شوند.»
هیچ تردیدی در زیبایی و اهمیت روز یا هفته‌ای به نام درختکاری و منابع طبیعی نیست، اما کاشت درخت در هر جایی و با هر گیاهی نشانه خدمت به طبیعت نیست از دیدگاه کارشناسان چه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و چه مردم عادی نهال ها را در هر نقطه ای از مناطق بیابانی تا استپی می کارند. آن هم گونه های غیربومی که با اقلیم ما سازگار نیستند. در صورتی که برای کاشت درخت، ابتدا باید ببینیم، آن منطقه در تاریخ زیستی خود درخت داشته و اگر چنین بوده، چه زمانی این اتفاق افتاده و آیا می توانیم آن را احیا کنیم؟ سپس با انجام محاسبات دقیقی می توان به این کار مبادرت ورزید، اما آنچه در سال‌های گذشته صورت گرفته بیشتر جنبه آزمون و خطا و نمایشی داشته است.
به طور خلاصه روز درختکاری بهانه ای است برای این که ما به محیط زیست احترام گذشته و آن را احیاء کنیم و یا حداقل آن را با دقت بیشتری نگه داری کنیم. امید است که با تلاش در این جهت، کشوری زیبا و آباد را برای خویش مهیا کنیم که یقیناً کاری پسندیده است.
