امروزه تقریبا از هر شخصی که بپرسیم چه کسی لامپ را اختراع کرده است، بدون تردید نام ادیسون را به زبان میآورد، اما در حقیقت ادیسون تنها نواقص موجود در چراغهای اختراع شده قبلی را برطرف کرده.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من ، تقریبا همه مردم فکر میکنند که توماس ادیسون لامپ را اختراع کرده است، اما واقعیت کمی پیچیدهتر است و با بررسی تاریخ این اختراع مشخص میشود که چندین مخترع در ایجاد لامپ نقش داشته اند.
ادیسون در شرایطی تمامی اعتبار و شهرت کشف چراغ برق را به خود اختصاص داد که دانشمندانی از جمله الساندرو ولتا، همفری دیوی، جیمز بومن لیندسی، وارن دو لا رو، ویلیام استیت و جوزف سوان همگی نقش مهمی را در اختراع نهایی این فناوری مهم در زندگی انسان ایفا کردند.
بررسی تاریخ علم نشان میدهد پیش از ادیسون نمونههای مختلفی از لامپ توسعه یافته و به ثبت رسیده است، اما توماس ادیسون اولین لامپی که میتوان از آن به طور عمومی استفاده کرد را معرفی کرد. حال با این تفاسیر آیا میتوان وی را تنها مخترع لامپ محسوب کرد؟ برای پاسخ به این پرسش، مجبوریم کمی به عقب برگشته و داستان اختراع چراغ برق را مرور کنیم.
لامپ قبل از توماس ادیسون
اسناد و شواهد رسمی نشان میدهد، قبل از اینکه توماس ادیسون راه حل خود را برای مشکل موجود در تولید لامپ رشتهای در سال ۱۸۷۹ ارائه دهد، لامپهای متعددی از نوع رشتهای کربنی ایجاد شده بود.
در حقیقت بسیاری از مخترعان مختلف روی ایجاد اولین لامپ جهان کار کردند و الساندرو ولتا، که به عنوان مخترع باتری الکتریکی شناخته میشود نوعی چراغ برقی به نام شمع ولتایی را در سال ۱۷۹۹ میلادی توسعه داد. به لطف نوری که این چراغ در سیم مسی خود ساطع میکند، اختراع ولتا را میتوان یکی از اولین اشکال لامپهای رشتهای در نظر گرفت.
کمی بعد از ولتا، هامفری دیوی در سال ۱۸۰۲ میلادی از شمع ولتایی برای ایجاد لامپ قوس الکتریکی استفاده کرده و آنها را به الکترودهای زغال چوب متصل کرد.
این لامپ اولیه که نور زیادی هم تولید میکرد دارای یک مشکل اساسی بود: لامپهای هامفری دیوی خیلی سریع میسوخت! البته اختراع این لامپ پیشرفت مهمی بود، اما جیمز بومن لیندزی و وارن د لا رو به ترتیب در سالهای ۱۸۳۵ و ۱۸۴۰ ایده فوق را گسترش دادند تا احتمالاً اولین نمونه نزدیک به لامپ امروزی را ایجاد کنند.
در لامپ جیمز بومن لیندای از رشته مسی و لامپ وارن د لا رو از رشته پلاتین مارپیچ استفاده شده است. البته متاسفانه هر دو لامپ اگرچه قادر به تولید نور بودند، اما برای استفاده روزمره به اندازه کافی کاربردی محسوب نمیشدند. در این لامپها رشتههای مس خیلی سریع میسوختند و قیمت پلاتین نیز بسیار بالا بوده و مشکل فوق به این معنی بود که لامپ وارن د لارو بسیار گران بود.
در ادامه بررسی تاریخچه اختراع لامپ، سرانجام به نام ویلیام استیت میرسیم که مکانیسم ساعتی و لامپهای مبتنی بر میلههای کربنی را به نمایش گذاشت. البته این لامپ هم قابلیت استفاده عمومی را نداشت، زیرا هزینه باتریهای مورد نیاز برای تامین انرژی چراغهای طراحی شده توسط وی برای بسیار زیاد بود.
در شرایطی که دانشمندان نام برده شده، تقریبا موفق به اختراع لامپ برق شده بودند و تنها مشکل موجود، کاهش قیمت تمام شده این محصول بود، دانشمندی به نام جوزف سوان وارد این داستان میشود که در کنار توماس ادیسون بیشترین اهمیت را در تاریخ اختراع لامپهای امروزی دارد. این دانشمند شیمیدان متولد ساندرلند اولین لامپ الکتریکی رشتهای موفق را طراحی کرده و در اواخر سال ۱۸۷۸ و اوایل سال ۱۸۷۹ آن را به نمایش عمومی گذاشت.
وی پس از استفاده از رشتههای کاغذی کربنیزه شده، برای تکمیل طرح لامپ برقی سوان در سال ۱۸۸۰ از نخ پنبهای کربنیزه شده استفاده کرد که نتایج بسیار بهتری را در طول عمر لامپ به همراه داشت، اما این رشتهها به دلیل ضخامت نسبتا زیاد، هنوز هم گزینهای خوب به شمار نمیرفتند. البته این ایده توسط ادیسون مورد استفاده قرار گرفته و اصلاح شده و در نهایت ترکیب طراحی رشتههای کربنی نازک ادیسون، او را اولین کسی کرد که چالشهای علمی و تجاری طراحی لامپ را حل کرد.
سوان و ادیسون پس از یک نبرد حقوقی در بریتانیا که با حق ثبت اختراع سوان بر روی یک لامپ دیگر طرف شد، توافق کرده و با هم شرکتی به نام ادیسوان (Ediswan) را تاسیس کردند که متشکل از نام هر دو نفر بود. در این پروژه مشکترک آنها لامپهای ساخته شده با رشته سلولزی را که سوان در سال ۱۸۸۱ اختراع کرده بود، تکمیل کردند.
چه کسی واقعا لامپ را اختراع کرد؟
اگرچه به راحتی میتوان گفت که جوزف سوان یا توماس ادیسون لامپ را اختراع کردند، اما در واقع آنها اختراع لامپ را بر اساس کارهایی که از قبل انجام شده بودند، تکمیل کردند. در واقعیت اگرچه امروزه همه ادیسون را مخترع لامپ میدانند، اما جوزف سوان، الساندرو ولتا، هامفری دیوی، جیمز بومن لیندسی، وارن دو لا رو و ویلیام استیت همگی در به ثمر رسیدن این فناوری نقش آفرینی کردند.
بنابراین، اختراع لامپ را میتوان یک تلاش جمعی نامید، که ادیسون آخرین حلقه این زنجیره محسوب میشد. در حقیقت توماس ادیسون بسیاری از مشکلات اولیه لامپهای الکتریکی را بر اساس آزمایش و کارهای انجام شده توسط دیگران حل کرد. او بهترین ترکیب برای طراحی رشتههای کربنی نازک را کشف کرده و از فناوری پمپ خلاء بهتر از رقبای خود استفاده کرد تا او را به اولین فردی تبدیل کند که یک لامپ واقعاً تجاری با دوام تولید کرد.
منبع: sciencefocus