چاقی در طول تاریخ بشر وجود داشته است و در سال ۱۹۹۷ سازمان بهداشت جهانی چاقی را به عنوان یک بیماری همه‌گیر جهانی اعلام کرد.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من،چاقی یک بیماری مزمن است که با بیش از حد بودن چربی بدن مشخص می‌شود. چاقی را معمولا با شاخص توده بدنه یا BMI می‌سنجند.
اما روش بهتر و دقیق‌تر، استفاده از آنالیز ترکیب بدن است که محاسبه مقاومت بیومتریک یا BIA نیز نامیده می‌شود. علت تجمع چربی اضافه این است که تعداد کالری‌های مصرف شده از تعداد کالری‌های سوزانده شده بیشتر است.در افراد سالم، چربی بدن که با BMI تفاوت دارد، در زنان و مردان متفاوت است. چربی بدن به دو گروه چربی ضروری و چربی ذخیره‌ای تقسیم می‌شود. چربی ضروری، چربی است که برای عملکرد صحیح بدن ضروری است.چربی ذخیره‌ای، چربی است که زیر پوست ذخیره می‌شود و برای عملکرد صحیح بدن ضروری نیست.در مردان، چربی ضروری حدود ۳ درصد وزن بدن و در زنان حدود ۱۲ درصد وزن بدن را تشکیل می‌شود.بازه سالم چربی بدن در مردان ۱۸ تا ۲۴ درصد و بازه سالم چربی در زنان، ۲۵ تا ۳۱ درصد است. چاقی یکی از عوامل اصلی بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شود که روند رو به رشدی دارد.چاقی عمومی و شکمی یکی از بزرگترین چالش‌های سلامت در جهان به حساب می‌آید. در میان عوامل خطر آفرین برای بیماری‌های غیرواگیر، رژیم غذایی ناسالم و عدم فعالیت فیزیکی، دو عامل اصلی در ایجاد اضافه وزن و چاقی هستند.به گفته متخصصان، بارزترین پیامد‌های ناشی از اضافه وزن و چاقی برای سلامت شامل فشار خون بالا، افزایش چربی خون، بیماری‌های کرونر قلب، سکته ایسکمیک، دیابت نوع ۲ و انواع سرطان است.متخصصان می‌گویند که ۷۰ درصد مرگ و میر‌ها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است که مهمترین آنها بیماری‌های قلبی و عروقی است و چاقی از ریسک فاکتور‌های این بیماری‌ها محسوب می‌شود.وضعیت چاقی در ایران و جهاندر ایران بیش از ۵۶ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور دارای شاخص توده بدنی بالای ۳۰ و اضافه وزن و چاقی هستند.۹۰ درصد ایرانی‌ها تحرک کافی ندارند. روند شیوع چاقی در کشور ما نیز رو به افزایش است و از سال ۱۳۵۹ تاکنون، شمار افراد چاق در ایران ۵.۵ برابر شده که این امر ناشی از تغییر سبک زندگی بوده است. بیش از ۱۵ درصد کودکان و نوجوانان کشور ما به چاقی مبتلا هستند.
ایران در رتبه ششم ایران در رتبه ششم فهرست کشورهای چاق دنیا قرار دارد؛ آمریکا، عربستان، ترکیه، مصر و لیبی به عنوان رتبه‌های اول تا پنجم کشورهای چاق دنیا هستند.
اکنون اضافه وزن در بیش از ۲۰ درصد از جوانان ایرانی شایع است و رتبه دختران و پسران ۱۹ ساله ایرانی در جدول اضافه وزن به ترتیب از ۹۶ و ۱۰۵ به رتبه‌های ۶۸ و ۸۱ رسیده است؛ همچنین میزان شیوع اضافه وزن در دختران از ۶ به بیش از ۲۶ درصد و در پسران از سه به ۲۴ درصد افزایش یافته است. در فهرست رتبه‌بندی جهانی در زمینه چاقی نیز دختران ۱۹ ساله ایرانی با ۴۳ پله سقوط دارای رتبه ۵۵ و پسران با ۳۹ پله سقوط در رتبه ۷۴ هستند. این آمار و ارقام نشان می‌دهد وضعیت چاقی در میان نوجوانان ایران در چهار دهه گذشته، بدتر شده است.شیوع چاقی در زنان ایرانی به شدت رو به افزایش استمطالعات مختلف در ایران که بر روی بیش از ۵۰ هزار فرد بالغ ایرانی بین ۴۰ تا ۷۵ سال صورت گرفته، نشان می‌دهد که چاقی به ویژه در زنان ایرانی به شدت رو به افزایش است.شیوع چاقی در زنان ایرانی (۳۲ درصد)، حتی بیش از زنان امریکا (۳۵ درصد) به عنوان کشوری که با بیشترین شیوع چاقی در بالغین جهان روبه روست، بوده است و همچنین شیوع استاندارد شده سنی اضافه وزن در زنان ایرانی حدود ۶۹ درصد و نسبت به زنان امریکایی با ۶۲ درصد شیوع، بیشتر است. چاقی و اضافه‌وزن زیر ۴۰ سال خطرات بسیاری برای آینده خواهد داشتعلاوه بر اهمیت شیوع اضافه وزن و چاقی، عوارض ناشی از آن شامل مرگ و میر و ناتوانی نیز بسیار چشمگیر و برای آینده خطرناک است. نتایج مطالعه نشان داده است که اضافه وزن و چاقی در سنین ۱۵ تا ۴۰ سالگی با افزایش خطر مرگ و میر به طور کلی و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها در سنین بالاتر همراه هستند.سهم ۷۰ درصدی بیماری‌های قلبی در مرگ‌های منتسب به اضافه وزن و چاقی
بیشتر بخوانید:پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در بزرگسالانحدود ۷۰ درصد کل مرگ‌های قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی در زنان و مردان، مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی است. دیابت دومین بیماری قابل انتساب به بالابودن نمایه توده بدنی، علت حدود ۶۰۰ هزار مرگ در جهان بوده است و از بین تمامی مرگ‌های ناشی از دیابت، ۹.۵ درصد در افراد چاق رخ داده و ۴.۵ درصد در افرادی بوده که نمایه توده بدنی زیر ۳۰ داشته‌اند.متخصصان توصیه می‌کنند که اصلاح سبک زندگی می‌تواند به کاهش خطر چاقی کمک کند.* غذاهای غنی از فیبر مصرف کنیددر صورت امکان روزانه حداقل پنج وعده از میوه‌ها و سبزیجات کامل مصرف کنید، زیرا این‌ها غذاهای کم کالری محسوب می‌شوند. طبق گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مصرف میوه‌ها و سبزیجات به کاهش خطر چاقی کمک می‌کند، زیرا سبزی‌ها و میوه‌ها دارای مواد مغذی بالایی هستند و در کاهش خطر ابتلا به دیابت و مقاومت انسولینی نیز مفید هستند. غذاهای غنی از فیبر به طور خاص باعث می‌شوند با دریافت کالری کمتر، احساس سیری کرده و افزایش وزن خود را کنترل کنید.
غذاهای فرآوری شده مصرف نکنیداز مصرف غذاهای بسیار فرآوری شده خودداری کنید، زیرا رژیم‌های غذایی بسیار فرآوری شده حاوی کالری بیشتری هستند و باعث افزایش وزن می‌شوند.* کمتر شکر مصرف کنیدمصرف شکر را کاهش دهید. از منابع اصلی قند افزوده مانند نوشیدنی‌های شیرین، دسر‌ها مانند کیک و کلوچه، نوشیدنی‌های میوه‌ای کنسرو شده، آب نبات و دسرهای لبنی مانند بستنی پرهیز کنید.* از مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی خودداری کنیداستفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی را محدود کنید، زیرا با چاقی و دیابت مرتبط هستند. اگر دوست دارید از یک شیرین کننده استفاده کنید، به سراغ مقدار کمی عسل بروید، زیرا عسل یک جایگزین طبیعی است.* از چربی‌های اشباع شده اجتناب کنیداز مصرف چربی‌های اشباع شده خودداری کنید، زیرا مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع شده باعث چاقی می‌شود. روی چربی‌های سالم مانند آووکادو، روغن زیتون و آجیل تمرکز کنید.* آب کافی بنوشیدروزانه مقدار زیادی آب بنوشید و به مصرف تمام نوشیدنی‌های شیرین پایان دهید. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز خودداری کنید، زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی مقدار زیادی قند افزوده هستند. مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند خطر بالقوه برای سیستم قلبی عروقی را افزایش دهد.* غذای خانگی بخوریدهمیشه غذاهای خانگی را ترجیح دهید. افرادی که وعده‌های غذایی خود را در خانه تهیه می‌کنند کمتر در معرض خطر افزایش وزن و ابتلا به دیابت نوع دو هستند.* به سراغ رژیم غذایی گیاهی برویدرژیم غذایی گیاهی را انتخاب کنید، زیرا رژیم غذایی گیاهی به کاهش میزان چاقی کمک می‌کند. به شما توصیه می‌شود در هر وعده غذایی بشقاب خود را با سبزیجات و میوه‌های متنوع پر کنید. برای میان وعده ها، باید مقادیر کمی آجیل بدون نمک مانند بادام، بادام هندی، گردو و پسته مصرف کنید، زیرا برای سلامت قلب مفید هستند. چربی‌های اشباع شده سنگین مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی را کمتر مصرف کنید.* ورزش کنیدشما باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هفته داشته باشید. یعنی حداقل ۳۰ دقیقه در روز یا پنج روز در هفته ورزش کنید.* پیاده روی سریعپیاده روی سریع بهترین ورزش برای حفظ وزن سالم در نظر گرفته می‌شود. پیاده روی سریع می‌تواند به کاهش وزن، شاخص توده بدنی (BMI) و دور کمر کمک کند.* استرس خود را کاهش دهید.برای غلبه بر استرس، روی راه‌های سالم مانند پیاده‌روی روزانه، انجام منظم یوگا، مدیتیشن و گوش دادن به موسیقی مورد علاقه خود تمرکز کنید. به دلیل استرس مزمن، سطح هورمون استرس یعنی کورتیزول افزایش می‌یابد و منجر به افزایش وزن می‌شود. همچنین می‌تواند منجر به انتخاب‌های غذایی ضعیف شود، زیرا کورتیزول و سایر هورمون‌های استرس می‌توانند “میل به کربوهیدرات” را افزایش دهند و باعث افزایش وزن شوند.* به خواب خود اهمیت دهیدچرخه خواب فعلی خود را تغییر دهید و حداقل هفت تا هشت ساعت در روز بخوابید. دیرتر به رختخواب رفتن می‌تواند ساعات خواب شما را کاهش دهد، شاخص توده بدنی را به مرور زمان افزایش دهد و شما را مستعد چاقی کند.
عوارض چاقی از زبان دکتر درستی متخصص تغذیه
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
منابع: خبرگزاری مهر، سلامت نیوز، ایسنا، خبربان
