در احادیث شیعه و سنی بر وجود شب قدر واهمیت آن تاکید شده است، اما کدامیک از شبهای ماه رمضان شب قدر است؟
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من، از امام باقر (ع) روایت شده: کسى که شب قدر را احیا بدارد گناهانش آمرزیده شود، هر چند گناهانش به عدد ستارگان آسمان و وزن کوهها و مقدار آب دریا‌ها باشد.شب قدر کدام شب است؟ ابتدا باید گفت: شب قدر در ماه رمضان است تردیدی وجود ندارد، چون خداوند می‌فرماید: ماه رمضان ماهی که قرآن بعنوان راهنمای مردم و نشانه‌های هدایت و جداکننده حق از باطل در آن نازل شده است؛ و در سوره قدر نیز می‌فرماید:ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم جمع میان این دو آیه شریفه به ما می‌گوید:شب قدر در ماه رمضان است، ولی، در این که کدام شب از شبهای ماه رمضان است؟ گفتگو بسیار است، و در این زمینه، تفسیر‌های زیادی شده، از جمله: شب اول، شب هفدهم، شب نوزدهم، شب بیست و یکم، شب بیست‌وسوم، شب بیست‌وهفتم، و شب بیست‌ونهم؛ لذا در روایتی می‌خوانیم: در دهه آخر ماه مبارک، پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) تمام شب‌ها را احیا می‌داشت و مشغول عبادت بود. همچنین از امام باقر (ع) درباره (انا انزلناه فى لیله مبارکه)، سؤال کردند حضرت فرمود:بله، این شب، شب قدر است و آن در هر سال در ماه رمضان و در دهه آخر آن است.اینکه کدام شب از شبهای ماه رمضان، شب قدر است تفسیر‌های زیادی شده است، اما مشهور و معروف در روایات این است که شب قدر در دهه آخر ماه رمضان و شب ۱۹، ۲۱ یا ۲۳ است.در روایات شیعه آمده‌است که قدر یکی از سه شب ۱۹، ۲۱ یا ۲۳ در ماه رمضان است که احتمال شب بیست‌وسوم بیشتر است، در حالی که روایات اهل سنت بیشتر روی «شب بیست‌وهفتم» دور می‌زند.. در اصول کافی نیز آمده‌است که تقدیر در شب نوزدهم و ابرام در شب بیست و یکم و امضا در شب بیست و سوم است.روایت است که از محضر امام صادق (ع) شب قدر را پرسیدم:فرمود: شب قدر را در میان شب ۲۱ و ۲۳ جست و جو کن.ابو بصیر در محضر امام صادق (ع) به امام عرض کرد فدایت شوم آن شبی که امید رحمت و مغفرت و زیادی حسنات وجود دارد کدام شب است؟ فرمود: شب قدر، شب ۲۱ یا ۲۳ است.راوی اصرار کرد کدام یک از این دو شب است و پرسید: اگر من نتوانم هر دو شب را عبادت کنم کدام یک را انتخاب نمایم؟امام صادق (ع) در پاسخ فرمود: چه آسان است دو شب برای آنچه می‌خواهی. در روایتى، از امام صادق (علیه السلام) نیز نقل شده که فرمود: تقدیر مقدرات، در شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم، و امضاء در شب بیست و سوم است.مخفی بودن شب قدر در میان شبهای سال، یا در میان شبهای ماه مبارک رمضان، برای این است که: مردم به همه این شب‌ها اهمیت دهند، همانگونه که خداوند: رضای خود را در میان انواع طاعات پنهان کرده، تا مردم به همه طاعات روی آورند.
غضبش را در میان معاصی پنهان کرده، تا از همه بپرهیزند،
دوستانش را در میان مردم مخفی کرده، تا همه را احترام کنند .
اجابت را در میان دعا‌ها پنهان کرده، تا به همه دعا‌ها روی آورند.
اسم اعظم را در میان اسمائش مخفی ساخته، تا همه را بزرگ دارند و وقت مرگ را مخفی ساخته، تا در همه حال آماده باشند و این، فلسفه مناسبی به نظر می‌رسد.
علت مخفی بودن شب قدر
امام علی علیه السلام دلیل مخفی بودن شب قدر را در این میداند که مؤمنان شبهای بیشتری را قدر بدانند و در آرزوی درک فضیلت آن به کار‌های نیک و عبادت بیشتری پرداخته، از معاصی و زشتی‌ها دوری گزینند و در پرستش خداوند تلاش بیشتری کنند.حکمت دیگر مخفی ماندن شب قدر آن است که اگر شب خاصی معین میشد، برخی افراد بر اثر توفیق شب زنده داری و احیای آن به عجب و غرور مبتلا میشدند؛ اما پنهان بودن آن باعث میشود تا ملکات فاضله در مؤمنان راسخ تر شود و در نتیجه از برکات و فیوضات بیشتری در این شب‌ها بهره مند شوند. اگر این شب معلوم بود، حرمت و عظمت در خور شأن را نداشت؛ زیرا مردم همواره برای امور پنهان، احترام بیشتری قائل اند.به گفته مفسرانی همچون علامه طباطبایی با استناد به ظاهر آیات سوره قدر و دخان، شب قدر اختصاص به شب نزول قرآن در عصر پیامبر (ص) ندارد و هر سال تکرار میشود.روایات بسیاری نیز که متواتر شمرده شده این مطلب را تأیید می‌کند. به گفته علامه طباطبایی، روایات اتفاق نظر دارند که شب قدر در هر سال تکرار میشود.دیدگاه اهل سنتبیشتر اهل سنت [نیازمند منبع]به استناد حدیثی نبوی معتقدند شب قدر یکی از ده شب آخر ماه رمضان است.به گفته علامه طباطبایی، معروف میان اهل سنت این است که شب قدر، شب ۲۷ رمضان است.برخی از اهل سنت نیز معتقدند شب قدر تنها در زمان زندگی حضرت محمد (ص) هر ساله تکرار میشد؛ اما پس از آن دیگر شب قدری نیست. به گفته برخی دیگر، شب قدر یک شب مشخص در سال نیست و در هر سال شبی نامعلوم است. این عده معتقدند شب قدر، در سال بعثت، در ماه رمضان بوده، ولی در سال‌های دیگر ممکن است در ماه‌های دیگر باشد. با این حال به گفته طبرسی در تفسیر مجمع البیان، عموم علما اتفاق نظر دارند که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد.تفاوت افق‌ها و تعیین شب قدرفقط یکی از شبهای هر سال، شب قدر است؛ اما مختلف بودن افق کشور‌ها (مانند افق ایران و عربستان) باعث میشود که زمان آغاز ماه رمضان در مناطق مختلف، فرق داشته باشد و به تبع آن، زمان شبهای ۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان نیز مختلف باشد. فق‌ها دربارهٔ این تعارض گفته‌اند تفاوت افق کشور‌ها دلیل بر تعدد شب قدر نیست و مردم هر یک از مناطق جهان باید شب قدر و سایر زمان‌های مقدس مانند عید فطر یا عید قربان را طبق افق خودشان تعیین کنند.
بیشتر بخوانید:جایگاه شب قدر و مقدرات آن از منظر دین
بر اساس دیدگاه آیت الله مکارم، شب، همان سایه نیمی از کره زمین بر نیمه دیگر آن است و این سایه همراه گردش زمین در حرکت بوده و یک دوره کامل آن، ۲۴ ساعت طول می‌کشد؛ بنابراین ممکن است شب قدر، یک دور کامل از حرکت وضعی زمین به دور خویش باشد؛ یعنی مدت ۲۴ ساعت تاریکی که تمام نقاط زمین را زیر پوشش قرار می‌دهد. پس شب قدر از یک منطقه شروع میشود و تا ۲۴ ساعت ادامه دارد و همه کره زمین شب قدر را درک می‌کنند.سیره معصومان در شبهای قدردر حدیثی از امام علی (ع) آمده است که پیامبر (ص) در دهه سوم ماه رمضان، رختخوابش را جمع می‌کرد و برای اعتکاف به مسجد می‌رفت و با وجود آنکه مسجد مدینه سقف نداشت، حتی در زمان بارندگی نیز مسجد را ترک نمی‌کرد.همچنین نقل شده است که پیامبر (ص) در شبهای قدر بیدار بود و به صورت افراد خواب‌آلود نیز آب می‌پاشید.روش حضرت فاطمه (س)
روش ایشان این بود که شب قدر را تا صبح به عبادت می‌پرداخت و فرزندان و خانواده خود را نیز به بیدار ماندن و عبادت وادار می‌کرد و مشکل خواب آنها را با کمتر غذا خوردن و خوابیدن در روز برطرف می‌نمود.معصومان (ع) در شبهای قدر، حضور در مسجد و شب‌زنده‌داری را ترک نمی‌کردند؛ بر اساس روایتی، امام صادق (ع) در یکی از شبهای قدر به شدت مریض بود، با این حال از اطرافیانش خواست او را به مسجد ببرند تا در آنجا عبادت کند.اعمال شبهای قدراعمال شبهای قدر دو نوع است:اعمالی که در هر سه شب انجام میشود و به اعمال مشترک معروف است.اعمالی که مخصوص هر یک از شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان است.
سخنان خانم نیلچی زاده کارشناس مذهبی درباره شب قدر
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
منابع:بیتوته، حوزه، ویکی شیعه
