روز آزمایشگاه روز بزرگداشت انسان‌های بزرگی است که برای سلامت جامعه و ارتقای سطح آن تلاش می‌کنند.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من،روز ۳۰ فروردین از سال ۱۳۸۲ با گرامی‌داشت دانشمند فرزانه‌ی ایرانی، سید اسماعیل جرجانی، بنیانگذار و پدر علوم آزمایشگاهی، به عنوان روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی تعیین شد تا بهانه‌ای باشد که از زحمات و تلاش‌های مردان و زنان سپیدپوش عرصه‌ی سلامت تقدیر شود.
روز آزمایشگاه، روز پاسداشت انسان‌های متعالی است، روز سپاس از جان‌ها و اندیشه‌های والایی که در پویایی نظام سلامت خالصانه از خود گذشته‌اند و بدون هیچ چشم‌داشتی در خدمت دردمندان بوده‌اند.سالروز میلاد حکیم جرجانی، آزمایشگر و پژوهنده نامدار ایران زمین و روز آزمایشگاه، فرصت ارزشمندی است تا از تلاش‌ها و خدمات ارزنده دیده‌بانان گمنام نظام سلامت کشور که با تشخیص به‌موقع عوامل بیماری‌زا پرچم‌دار خطوط اول نبرد با بیماریها لقب گرفته‌اند تشکر کنیم.روز جهانی علوم آزمایشگاهی مصادف با ۱۵ آوریل است.روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی: نیم نگاهی بر زندگی حکیم جرجانیمعرفی سید اسماعیل جرجانی
حکیم سید اسماعیل جرجانی در سال ۴۳۴ قمری در گرگان چشم به جهان گشود. حکیم جرجانی آزمایشگر، پژوهنده، پزشک حاذق و نابغه‌ای است که پزشکی تنها یکی از دانش‌های او بود. وی در فلسفه، ادبیات و عرفان نیز سرآمد دوران خود بود.تحلیل آثار جرجانی این واقعیت را نشان می‌دهد که وی بر آثار پیشینیان خود تسلط داشته و از ایشان تاثیر پذیرفته است.
سفر حکیم جرجانی به خوارزمحکیم جرجانی در سال ۵۰۴ قمری به خوارزم سفر کرد و پس از ورودش با مشاهده‌ی شرایط مردم خوارزم، متوجه شد که علم پزشکی در آن سرزمین چندان رواج ندارد و اکثر مردم به دلیل استفاده‌ی اشتباه از غذا‌ها و نیز آلودگی محیط شهر، به انواع بیماریها مبتلا هستند؛ بنابراین تصمیم می‌گیرد تا دانشنامه‌ی ” ذخیره خوارزمشاهی ” را به زبان فارسی بنویسد.
حکیم جرجانی پایه‌گذار مکتب ایرانیحکیم جرجانی پایه‌گذار مکتب ایرانی در طب سنتی بود و جزو اولین اطبای ایرانی است که کتاب ارزشمند خود، ” ذخیره خوارزمشاهی ” را به زبان فارسی تالیف کرد. این کتاب دایره‌المعارف پزشکی بزرگی به زبان فارسی به شمار می‌رود که در آن مباحث گوناگون پزشکی مورد بررسی قرار گرفته و دارو‌های مختلفی برای تسکین درد و معالجه‌ی بیماری‌های گوناگون معرفی شده است.حکیم جرجانی پایه‌گذار مکتب فارسی نویسیحکیم جرجانی با تالیف این کتاب، علاوه‌بر خلق یک اثر علمی برجسته، مکتب ملی فارسی‌نویسی را نیز بنیان‌گذاری کرد و مهمترین مطالب پزشکی را به‌طور جامع و قابل فهم و برای اولین بار به رشته‌ی تحریر درآورد، به‌طوری که بسیاری از جملات و اصطلاحات حکیم جرجانی بعد‌ها در علوم پزشکی کاربرد وسیعی یافتند.پدر علوم آزمایشگاهی ایراناز آنجا که حکیم جرجانی قسمت‌های عمده‌ای از کتاب ذخیره خوارزمشاهی خود را به آزمایش نمونه‌های انسانی مانند خون، مدفوع و سایر مایعات بدن اختصاص داده است و بیشتر از دید مشاهدات آزمایشگاهی به تشخیص امراض و بیماریها پرداخته است، ازین‌رو از وی به عنوان پدر علوم آزمایشگاهی ایران یاد کرده و سالروز تولد او را روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی نام نهاده‌اند. درگذشت حکیم اسماعیل جرجانیاین پزشک مسلمان در فاصله سالی ۵۳۱ الی ۵۳۵ هجری قمری در مرو در گذشت و تا ابد پدر علوم آزمایشگاهی ایران نام گرفت.حکیم سید اسماعیل جرجانی در کتاب ذخیره خوارزمشاهی خود، از تصاویر متعددی جهت توضیح مسائل پزشکی استفاده کرده است.تاریخچه رشته علوم آزمایشگاهی
علوم آزمایشگاهی شاخه‌ای از علوم پزشکی است که در قدیم با نام تکنولوژی پزشکی شناخته می‌شد و امروزه این رشته در ایران تا مقطع کارشناسی ناپیوسته دانشجو می‌پذیرد.
از سال ۱۳۳۰ در ایران آموزش رشته علوم آزمایشگاهی آغاز شد و از سال ۱۳۴۷ در ایران دوره کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاهی را در دانشگاه‌های کشور پایه گذاری کردند. جذب دانشجویان این رشته بر اساس آزمون سراسری صورت می‌گرفت و در دانشگاه‌های تبریز، اصفهان و تهران این رشته در کنار سایر رشته‌های حوزه علوم پزشکی ارائه می‌شد، اما می‌توان ریشه اولیه تأسیس این رشته را از دانشگاه‌های جهان دانست.
اهمیت کار کارشناسان آزمایشگاه
کارشناسان این رشته دانشگاهی باید با استفاده از انواع تجهیزات و روش‌های آزمایشگاهی،بیماریها را تشخیص دهند و از آنها توقع می‌رود نیاز‌های تحقیقاتی و خدماتی آزمایشگاهی کشور را با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز برآورده کنند و با دقت فراوان به افزایش سلامتی جامعه کمک رسانند.معرفی رشته علوم آزمایشگاهی
رشته علوم آزمایشگاهی یکی از رشته‌های پر کاربردی است که در زمینه‌های مختلف پزشکی در بازار کار نیرو جذب می‌کند. این رشته بیشتر به حوزه تشخیص، پیشگیری و درمان توجه دارد و بنیان پژوهش‌های علمی در زمینه پزشکی در نقاط مختلف جهان به شمار می‌آید تا در نهایت با تلاش دانشجویان و نخبگان این رشته تمام گام‌ها با هدف حفظ سلامتی انسان‌ها و جامعه به پیشرفت سیر پزشکی جهان بینجامد. فارغ‌التحصیلان این رشته تحصیلی در شاخه‌های مختلف مانند بیوشیمی، ویروس شناسی، خون شناسی، قارچ شناسی و … در سطح کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند به تحصیل خود ادامه دهند.انواع آزمایشگاه‌ها و دامنه فعالیت آن‌هاحتما تا به حال واژه آزمایشگاه را به شیوه‌های مختلفی در قالب آزمایشگاه تشخیص طبی، آزمایشگاه پاتوبیولوژی، آزمایشگاه ژنتیک و آزمایشگاه پاتولوژی شنیده اید. در این مبحث قصد داریم به طور خلاصه هریک از آنها و دامنه فعالیتشان را معرفی کنیم.انواع آزمایشگاه‌ها و دامنه فعالیت آنها
آزمایشگاه تشخیص طبی: آزمایشگاه تشخیص طبی که نیازمند مجوز وزارت بهداشت و درمان می‌باشد شامل بخش‌هایی است که در آن روی نمونه‌های خون، ادرار، مدفوع، خلط، زخم و امثال این‌ها آزمایش انجام می‌شود. بخش‌های آزمایشگاه تشخیص طبی شامل بخش هماتولوژی، سرولوژی، هورمون شناسی، بیوشیمی، میکروب شناسی، الایزا و اسپرموگرام می‌باشد و افرادی که در این بخش‌ها کار می‌کنند دارای مدرک علوم آزمایشگاهی یا میکروبیولوژی می‌باشند.آزمایشگاه پاتولوژی: کلمه پاتولوژی از دو بخش Patho و logy تشکیل شده و به معنای آسیب شناسی می‌باشد. به متخصصانی که در این آزمایشگاه کار می‌کنند پاتولوژیست می‌گویند. در این بخش هریک از بافت‌های بدن یا مایعات از نظر میکروسکوپی،اختلالات ژنتیکی ،تغییرات ژنتیکی و علل ایجاد آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:تولید انرژی با سلول‌های مصنوعی
علم پاتولوژی شامل بخش‌های گوناگون از جمله علت شناسی، ریخت شناسی، مکانیسم ایجاد و اهمیت آن از نظر بالینی می‌باشد. در این بخش پس از نمونه گیری و آب گیری و فیکس شدن روی لام، زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بخش بیشتر در تشخیص سرطان کاربرد دارد.آزمایشگاه ژنتیک: در آزمایشگاه ژنتیک با استفاده از روش‌های مولکولی مثل PCR و انواع آن و کاریوتایپ تشخیص یا میزان احتمال بیماری ژنتیکی در نسل آینده خانواده انجام می شود. این روشها، روش‌هایی بسیار دقیق و در عین حال گران قیمت می‌باشند. در کنار این آزمایشات به طور معمول مشاوره ژنتیک نیز انجام می‌شود به خصوص در موارد قبل از بارداری.آزمایشگاه پاتوبیولوژی: برخی آزمایشگاه‌ها که پیشرفته می‌باشند و از نظر فضای آزمایشگاه و دستگاه‌ها گسترده‌تر هستند ممکن است آزمایشات تشخیص طبی و پاتولوژی را باهم داشته باشند که به آنها پاتوبیولوژی می‌گویند، مسلما در هر قسمت افراد متخصص مربوط به آن بخش مشغول به فعالیت هستند.
منابع: مدپپ، ایمنا، برترین‌ها
