۴ آوریل؛ روز جهانی هشدار و مبارزه با مینهای زمینی مصادف با امروز ۱۵ فروردین ۱۴۰۲ است.
به گزارش سرویس وبگردی پاتوق من،شمار مینهایی که در سراسر جهان پخش شدهاند روشن نیست، اما گمان زده میشود که تا سال ۱۹۹۷، یعنی زمان ممنوع شدن مینهای زمینی، نزدیک به ۱۱۰ میلیون مین در بیش از ۷۰ کشور کار گذاشته شده باشند.
سرعت مینگذاری ۴ برابر بیش از سرعت خنثیسازی مینها است.مین، تنها کِشتهای است که درو نمیشود مگر به قیمت جان یا بخشی از جان یک انسان! با این حساب آیا میتوان گفت میلیونها مین خنثینشده روی زمین، ستاندن جان میلیونها انسان را به انتظار نشستهاند؟ و نیز آیا میتوان گفت تا وقتی حتی یک مین خنثی نشده روی زمین باقی مانده، جنگ در سراسر گیتی پایان نیافته است؟روز جهانی روشنگری درباره خطرات مینسازمان ملل متحد، روز چهارم آوریل را “روز جهانی روشنگری درباره خطرات مین” نام گذاشته است. در این روز پیمانی یادآوری میشود که برای حفظ جان صدها هزار نفر در سراسر کره خاکی بسته شد: “پیمان ضد مین”. ۱۶۲ کشور جهان این پیمان را امضا کرده اند.در روز جهانی روشنگری درباره خطرات مین، سازمان ملل متحد از همه کشورها میخواهد که از برنامه مبارزه با مینگذاری حمایت کنند.مین چیست؟مین مقداری ماده منفجره یا ماده دیگری است که در محفظهای فلزی، چوبی یا پلاستیکی در اندازههای گوناگون قرار دارد و برای نابودی خودروها یا کشتیها یا قایقها یا هواپیماها و آسیبزدن به آنان و زخمی کردن افراد بهکار میرود.بر اساس تعریف مندرج در پیمان اتاوا مین هر وسیلهای است که روی سطح زمین یا زیر خاک قرار میگیرد و طوری طراحی شده که در اثر حضور، نزدیکی و یا با تماس یک فرد منفجر شود.روز جهانی روشنگری درباره خطرات مین، روز جهانی مبارزه با مینهای زمینی، انواع مینمین ضد نفر برای وارد کردن تلفات و ضایعات به افراد پیاده و ناتوان کردن آنان بهکار میروددر حال حاضر ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مین در جهان کار گذاشته شده که ۴ میلیون آن باقیمانده جنگ جهانی دوم است و ۲۳۰ میلیون مین نیز در زرادخانهها وجود دارد. سرعت مینگذاری ۴ برابر بیش از سرعت خنثیسازی مینها است و گردآوری مینهای کارگذاشته شده کنونی به ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه و هزار سال زمان نیاز دارد.انواع مین-مین صوتی (acoustic mine): با امواج منتشرشده از هدف منفجر میشود.-مین ضد هوابرد (anti-airborn mine): در محلهای احتمالی پیاده شدن نیروهای هوابرد کار گذاشته میشود.-مین ضد نفر (antipersonnel mine): برای وارد کردن تلفات و ضایعات به افراد پیاده و ناتوان کردن آنان بهکار میرود.- مین ضد تانک (antitank mine): تانک را از حرکت بازمیدارد یا باعث انهدام آن میشود.- مین کفنشین (bottom mine): پس از رها شدن از ناو یا زیردریایی یا هواپیما در کف دریا قرار میگیرد و حسگرهای عملکننده از نوع مغناطیسی و آوایی و فشاری دارد و برای نابودی شناور سطحی و زیرسطحی بهکار میرود.- مین جهنده ضدنفر (bounding mine): نوعی مین ضدنفر با خرج کوچک که بدنه مین را به هوا پرتاب کند و در بلندی ۳ یا ۴سانتی متر منفجر میشود و تکههای آن در همه جهتها پرتاب میشود.- مین شیمیایی (chemical mine): دارای مواد شیمیایی سمی برای کشتن افراد یا از کار انداختن یا آلوده کردن وسایل و زمین است.- مین دورفرمان (controlled mine): از راه دور هدایت و منفجر میشود.- مین تأخیری (delayed action mine): مدتی پس از تحریک شدن منفجر میشود و اغلب پشت سر نیروهای عقبنشینیکننده و برای به ستوه آوردن و انهدام نیروهای تعقیبکننده دشمن بهکار میرود.- مین آموزشی (training mine): مانند مین جنگی است و ماده منفجره ندارد.روز جهانی روشنگری درباره خطرات مین، روز جهانی مبارزه با مینهای زمینی، خنثی کردن میندرحال حاضر ایران جزو ۳ کشور دارای بیشترین اراضی آلوده بهمین در سراسر جهان است.- مین تمرینی (drill mine): گونهای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است و برای تمرینهای لجستیکی بهکار میشود.- مین مشقی (practice mine): نوعی مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مشابه مین جنگی است و ماسوره آن مقدار کمی ماده منفجره کُندشکن یا دودزا دارد.- مین بیاثر (inert mine): گونهای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است؛ اما همه مواد منفجره و آتشزای آن بیاثر است.- مین فوگاز (fougasse): پس از انفجار تکههای فلزی یا اشیای دیگر آن در جهتهای پیشبینیشده پرتاب میشود.- مین مهارشده (moored mine): با استفاده از لنگر به کف دریا (در مناطق حساس دریا) مهار میشود. این مین در ژرفای متناسب با آبخور کشتیها غوطهور است و با برخورد بدنه کشتی به آن منفجر میشود.- مین پخشی (scatterable mine): هواپیما یا بالگرد یا توپخانه یا خودروها آن را پخش میکنند و در زیر خاک قرار داده نمیشود.ایران در زمره کشورهای دارای بیشترین اراضی آلوده بهمین درحال حاضر ایران جزو ۳ کشور دارای بیشترین اراضی آلوده بهمین در سراسر جهان است که بالغ بر ۴۲هزار کیلومترمربع از اراضی آن آلوده به مینهای بهجامانده و عملنکرده جنگتحمیلی عراق علیه ایران است.استانهاى ایلام با مساحت یکمیلیون و ۷۰۰هزار هکتار، خوزستان با مساحت یکمیلیون و ۳۸۰هزار هکتار، کرمانشاه با مساحت ۶۹۱هزار هکتار، آذربایجانغربى با مساحت ۵۹هزار هکتار و کردستان با مساحتى به وسعت یک هزار و ۴۸۰ هکتار، بنا به تحقیق انجمن حمایت از مصدومین مین ایران، به ترتیب آلودهترین نقاط ایران از این منظر بهحساب مىآیند.
مردم مرز نشین و خطرات مینزمانى که قطعنامه شماره ۵۹۸ درسال ۱۳۶۸ بین دو کشور ایران و عراق به امضا رسید، تمام مردم مرزنشین نواحى غرب و جنوبغربى کشور که ۸ سال تمام زیر آتش بودند و عزیزان و کاشانه و مال خود را از دست داده بودند، جشن گرفتند. همگان گمان مىکردند که تاریخ آلام و دردهایشان به پایان رسیده، اما متاسفانه متوجه نبودند که جنگ هنوز در این مناطق وجود دارد.
آمار قربانیان مینبه گفته رییس مرکز مین زدایی جمهوری اسلامی ایران در سالیان ابتدایی پس از جنگ، میزان حوادث ناشی از برخورد ساکنین مناطق آلوده با مین و انواع مهمات عمل نکرده بسیار زیاد بود تا جایی که در برخی از سالها میزان کشته شدگان به بیش از ۳۰۰ نفر و تعداد مجروحین نزدیک به ۶۰۰ نفر بود. اما در طول سالیان گذشته و با تلاشهای مین برداران و رفع آلودگی در بیشتر مناطق مرزی غرب و جنوب غرب کشور، میزان تلفات انسانی به طور چشمگیری کاهش داشته، بطوریکه متوسط میزان حوادث ناشی از مین و مواد منفجره در طول ۴ سال گذشته نسبت به سالهای پیش از آن حدود ۹۰ درصد کاهش یافته است.
مین های خنثی نشده خطر بالقوهگستردگى و استفاده و کاربرد وسیع از سلاحى آرام، اما مخرب و مرگبار بهنام «مینهاى زمینى» موجب شد که فاجعهانگیزترین تراژدى در کشتار و نقصعضو انسانهاى بىگناه در این مناطق ایجاد شود. مینهاى زمینى سالها و اغلب دههها پس از پایان جنگها در زمین باقى مىمانند بهطورىکه درحالحاضر ۹۰میلیون مین خنثىنشده در سراسر جهان وجود دارد.
میزان آسیب دیدن فرد میزان آسیب به اعضای بدن فرد حادثه دیده، بسته به نوع و نحوه برخورد با مین و یا مهمات عمل نکرده متفاوت است. مثلا در مورد برخورد با یک نوع از انواع مین ضد نفر، اگر فرد حادثه دیده از ناحیه پا با مین برخورد داشته باشد، ممکن است باعث قطع عضو از ناحیه پا و اصابت ترکش به برخی از نقاط بدن او شود، حال آنکه اگر همان مین در دستان فرد منفجر شود، باعث قطع عضو از ناحیه دستان، آسیب شدید به سر و صورت، چشمها و شکم که ممکن است این آسیب منجر به کشته شدن فرد شود.
یمن قربانی مین گذاریبنا به اعلام سازمان ملل متحد ۲۸۹ نفر از غیرنظامیان در سال ۲۰۲۲ بر اثر انفجار مین و بقایای جنگی در استان الحدیده در غرب یمن آسیب دیده اند.هیئت سازمان ملل متحد برای حمایت از توافق الحدیده در بیانیهای تأکید کرد که تعداد قربانیان انفجار مینها و مواد منفجره باقیمانده از جنگ در این استان در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ که ۱۱۱ نفر مجروح شدند، ۱۶۰ درصد افزایش یافته است.این سازمان همچنین اعلام کرد ۱۱۲ کودک و ۱۵ زن در میان آسیب دیدگان این حوادث وجود دارند.گزارشهای سازمانهای داخلی و بین المللی اشاره میکند که یمن بزرگترین عملیات مین گذاری زمینی از پایان جنگ جهانی دوم را شاهد است.تعداد قربانیان بمباران مناطق مرزی غرب صعده توسط ائتلاف ائتلاف عربی به رهبری عربستان، از آغاز آتش بس در آوریل ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ به ۳۴۰۴ شهید و مجروح رسیده است.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته، خبرگزاری جمهوری اسلامی، میدل ایست
